Czy można zalegalizować samowolę budowlaną?

Zgodnie z art. 49e ustawy Prawo budowlane inwestorowi, który dopuścił się tzw. samowoli budowlanej, może grozić nakaz o wstrzymaniu budowy w przypadku obiektów w realizacji lub nakaz rozbiórki budynków już wybudowanych. Istnieją jednak sytuacje dopuszczające możliwość legalizacji samowoli budowlanej. Kiedy jest to możliwe? Jak wygląda procedura legalizacyjna? Dowiesz się w dalszej części wpisu.

Samowola budowlana w świetle prawa

Samowola budowlana nie została precyzyjnie zdefiniowana w ustawie Prawo budowlane. Zgodnie z art. 48 ww. ustawy za samowolę budowlaną można uznać obiekt lub część obiektu, który jest w budowie lub został wybudowany bez niezbędnej decyzji o pozwoleniu na budowę, bez wymaganego zgłoszenia lub pomimo wniesienia sprzeciwu w odpowiedzi na dokonane zgłoszenie. Osoba realizująca budowę zawsze w pierwszej kolejności powinna dowiedzieć się, czy dana inwestycja wymaga dopełnienia formalności, do których obliguje Prawo budowlane. Prowadzenie robót budowlanych z naruszeniem obowiązujących przepisów zawsze może być w konsekwencji uznane za samowolę budowlaną.

Legalizacja samowoli budowlanej — kiedy jest możliwa?

W przypadku wykrycia samowoli budowlanej w trakcie budowy najpierw wydawana jest decyzja o wstrzymaniu prac przez nadzór budowlany. Inwestor ma możliwość złożenia wniosku o legalizację oraz zobligowany jest do uregulowania opłaty legalizacyjnej — w ciągu 30 dni od otrzymania stosownego pisma.

Pozwolenie na budowę w przypadku samowoli budowlanej może zostać wydane, jeżeli spełnione są następujące warunki:

• projekt zagospodarowania tereny bądź działki jest zgodny z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (przede wszystkim z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego),
• projekt budowlany jest kompletny i potwierdza zgodność z przepisami techniczno-budowlanymi (niezbędne są wszystkie wymagane opinie, uzgodnienia, pozwolenia itd.),
• projekt budowlany opracowany został przez osobę z wymaganymi uprawnieniami budowlanymi.

W procedurze legalizacji samowoli budowlanej niezbędne jest złożenie stosownych dokumentów potwierdzających spełnienie powyższych warunków.

W przypadku budynków, które klasyfikowane są jako samowola budowlana, ale użytkowane są przez co najmniej 20 lat oraz posiadają ekspertyzę techniczną i ekspertyzę geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, możliwe jest zastosowanie uproszczonej procedury legalizacyjnej. Nie przewiduje ona konieczności uiszczania opłaty legalizacyjnej. W przypadku starszych obiektów bardzo ważne znaczenie ma ekspertyza techniczna, która musi jasno potwierdzać, że dany budynek nadaje się do dalszego użytkowania i nie stwarza zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi.